Brochures OMD en Erfgoeddag

Monumenten, in de harten der mensen opgericht, zijn meer waard dan monumenten van brons of steen.
 Gaius PLINIUS GAECILIUS Secundus minor (PLINIUS de Jongere) (62-113), Romeins letterkundige en politicus

OMD staat voor 'Open Monumentendag'. Dit is het grootste cultureel eendagsevenement van Vlaanderen, steeds op de tweede zondag van september. Dan staat het onroerend erfgoed in de kijker, ieder jaar rond een specifiek thema. Deze formule is een succes, maar heeft ook zijn beperkingen; men is 'veroordeeld' tot het tonen van tastbare getuigen van het verleden, wat niet evident is in een plattelandsgemeente.

Anderzijds is er Erfgoeddag dat ook jaarlijks met thema's werkt, telkens op de eerste zondag na de Paasvakantie. Hier kan er met meer lokale verankering worden gewerkt via EVA (Erfgoed Vlaamse Ardennen), een essentiêle partner voor de heem- en geschiedeniskringen uit de regio.

Op vraag van het gemeentebestuur staat Hultheim derhalve in voor de uitwerking van OMD of Erfgoeddag, zeker als over het jaarthema iets zinnigs te tonen is voor het publiek binnen onze grenzen. Een overzicht van de voorbije jaren met telkens ook de originele brochure in PDF-bestand.

• 08.09.2002 - thema 'Symbolen': op vraag van het gemeentebestuur organiseerde Hultheim OMD in Kruishoutem. Gidsbeurten bij de burgemeestershuizen, in de Sint-Eligiuskerk en dekenij. Link met het thema: de gebouwen in kwestie symboliseerden in hun glorietijd de plaatselijke wereldlijke en religieuze macht. De gidsen bij deze maidentrip waren Raoul De Bel, Johan Van Cauwenberghe (orgel in Sint-Eligiuskerk), Robert Van De Velde en Mia Wauters. Bekijk de brochure.

• 14.09:2003 - thema 'Grondstof, stof tot nadenken - Steen'. OMD 2003 was een stemmige wandeling in een zonnig Nokere met gidsbeurten aan de Lombaertskapel, de graftombe van Jacob Van Gavere-Schorisse, bij een ovenbuur en een duiventoren. Het verband met het thema was hier een 'makkie'; alle bezochte monumenten waren van steen ... Gidsen: Lieven Kinds en Mia Wauters. Bekijk de brochure 'Geleide wandeling in Nokere'. Bekijk de foto's.

• 12.09.2004 - thema: 'Van nature ... een monument'. Gidsbeurten per bus kris kras in Kruishoutem doorheen historische landschapselementen. De enige keer dat OMD Kruishoutem mobiel was. Te weinig geïnteresseerden voor één van de best voorbereidde OMD's. Gidsen: Raoul De Bel, Lieven Kinds en Mia Wauters. Leidde terecht tot een artikel in het Jaarboek 2005: KINDS Lieven, WAUTERS Mia en DE BEL Raoul, Van nature een monument ..., 2005, p.211-220. Bekijk de brochure 'Van nature een monument ...'.Bekijk de foto's.

• 11.09.2005 - thema 'Grondstof, stof tot nadenken - Hout'. OMD in Wannegem. Gidsbeurten aan, in en op de zolder van de Sint-Machutuskerk en aan de Schietsjampettermolen. De molen mag dan van hout vervaardigd zijn, het waren toch ook wel de prachtig gemetste dakgewelven op de zolder van de kerk die indruk maakten. Gidsen: Raoul De Bel, Lieven Kinds, Edwin De Borggraeve en Armand Fauconnier. Over de Schietsjampettermolen verscheen in het jaarboek van 2011 een artikel: zie DE BORGGRAEVE Edwin, Dertig jaar geleden in Kruishoutem: de Don Quichot van Wannegem en de schietsjampetter van Houtave, Jaarboek 2011, p. 206-223. Bekijk de brochure 'Hout - Grondstof- stof tot nadenken'. Bekijk de foto's.

• In 2006 was het OMD-thema 'Import-export'. Hiermee vond Hultheim geen aanknoping in het straatbeeld. Ter vervanging vroeg de kring in samenwerking met het gemeentebestuur Kruishoutemnaar, uroloog, mediafenomeen en bestseller-auteur Prof. Bo Coolsaet voor een voordracht over 'Mannen en vrouwen vroeger en nu". De oorspronkelijke werktitel was: "Seks door de eeuwen heen" ... De Mastbloem was te klein die avond. Bo stond de intro van zijn speech, waarin hij nostalgisch terugblikte op zijn jeugdjaren in Kruishoutem, af ter publicatie in het jaarboek: zie COOLSAET Bo, De beginjaren, groeien met Raoul, Jaarboek 2006, p. 236-239. Bekijk de foto's.

• 09.09.2007 - thema 'Wonen': OMD op hoeve Ter Weeden bij de heer en mevrouw Raf De Paepe-Erna Vercruysse te Wannegem. Een zeer geslaagde inkleding van het thema op een aloude landbouwsite, waar door de eeuwen heen mensen, dieren, en zelfs een heilige thuis waren geweest. Meer dan 400 bezoekers werden die dag gegidst door Raoul De Bel, Raf De Paepe en Lieven Kinds. In de ovenbuur bakte Loys Vervenne zoete broodjes. Beeld dat bijblijft: het onversaagde werk van bestuurslid Paul Balcaen die de ganse namiddag instond voor het parkbeheer voor de talrijke auto's. Bekijk de brochure. Bekijk de foto's.

• 14.09.2008 - thema: '20ste Editie - 20ste Eeuw': waar konden we beter zijn dan op De Marolle waar de Paters Passionisten in de twintiger jaren van - jawel - de twintigste eeuw een kerk en klooster hadden opgetrokken? Gidsen: Marolliens par excéllence Jozef Verzele (die een donderpreek afstak in de Sint-Gabriëlskerk), Johan Van Cauwenberghe (die likkebaardend terugdacht aan de 'spekkies en de lekkies' die hij als kind kocht in het buurtwinkeltje) en Edwin De Borggraeve. Bekijk de brochure. Bekijk de foto's.

• 13.09.2009 - thema 'Zorg'. Kersvers burgemeester Joop Verzele attendeerde ons op Lozer als te bezoeken site. Het thema paste perfect; ooit had de adellijke familie della Faille d'Huysse er de O.L. Vrouw van Bijstandskerk laten bouwen, wat sinds 1845 had gezorgd voor het zielenheil van de Lozernaars, en bovendien een boost had gegeven aan het toenmalige gehucht. Gidsbeurten op kerkhof, in pastorie (muurschilderingen), kerk en kasteel door respectievelijk Björn Cools, Bruno Polfliet, Edwin De Borggraeve, Raoul De Bel en barones Elisabeth du Bois de Vroylande. Bekijk de brochure 'Lozer; geen loze zorg!.

• 12.09.2010 - thema: 'De Vier Elementen (water, vuur, lucht en water)'. Hultheim had samen met de Kruisheren net de Kruisommegang gerestaureerd. Ofschoon we geen verband met het OMD-thema zagen, deden we een aanvraag ... met gunstig gevolg; we konden immers onroerend erfgoed tonen ! Die zondag wijdde Z.E.H. Philemon Van Cleemputte de ommegang in, waarna in OC De Mastbloem een academische zitting volgde met burgemeester Joop Verzele, schepen van cultuur Hannelore Verzele, Edwin De Borggraeve en Chris Van der Meeren als sprekers. 's Namiddags kon de bedeweg per koets worden afgereden. Bekijk de brochure 'Van kruis tot kruis'. Bekijk de foto's.

• In 2011 was het thema 'conflict'. We opteerden voor een avondje dialecten; wonen en leven we immers niet in een taalkundige overgangszone, waar Oost- en West-Vlaamse dialectinvloeden om de bovenhand strijden? Taal is tenslotte een levend monument, en dialect het fundament ervan!? Ja toch? Neen, aldus de heren van OMD. Hultheim dreef door en organiseerde op de vooravond van OMD (vrijdag 9 september) toch een dialectenavond met germaniste Veronique De Tier als hoofdspreker ('Klap moar Kersoudems') en met het triumviraat Gaby en Jozef Verzele en Johan Van Cauwenberghe (deze laatste aan de trekzak) als dialectologische entertainers. OC De Mastbloem zat ei-vol. De avond leverde tevens een puik artikel op. Zie: DE TIER Veronique, Het Kersoudems dialect in breder perspectief, Jaarboek 2011, p. 242-247. Bekijk de foto's.

• 09.09.2012 - thema: 'Muziek, woord en beeld'. De kring besliste dit jaar niet in te staan voor de organisatie van OMD, omdat we in Kruishoutem geen relevant onroerend erfgoed vonden. Dit betekent niet dat Hultheim stil zat in het najaar. Op vrijdag 19 oktober kwam eregouverneur Herman Balthazar langs voor een spreekbeurt over Charles-Louis Spilthoorn, de vergeten revolutionair en republikein uit Kruishoutem. Hij werd die avond ingeleid door ereburgemeester Paul Tant. Twee gewezen politieke zwaargewichten en één politieke onruststoker op één avond ! Bekijk de foto's.

• 08.09.2013 - thema: 'Het beste van'. Voor de 25ste editie van OMD plande Hultheim een gegidst bezoek aan het Passionistenklooster op de Marolle, tot die zomer als psychiatrisch verzorgingstehuis in gebruik door de Broeders van Liefde. Nadien zou VZW Vijvens overnemen met de bedoeling om er een moderne welzijnscampus in te planten. OMD  was derhalve de uitgelezen kans om het klooster een laatste keer te bezoeken. Dit voornemen botste op een 'njet' van de Raad van Bestuur van VZW Vijvens. Hultheim zorgde voor een vervangende activiteit: de filmavonden 'In 't Dorp van klein Lozer (ten jare 1971)' in Gemeenschapszaal della Faille op 4 en 5 oktober. Bekijk de foto's. 

• 14.09.2014 - thema: 'Erfgoed vroeger, nu en in de toekomst'. In de Sint-Dionysiuskerk van Lede werd in samenwerking met de kerkraad en de parochie van Lede en met de Feestcomités van Wannegem en van Lede een tentoonstelling opgebouwd omheen de figuur van de componist Leo Van Gheluwe (1837-1914). Kwamen ook aan bod de plaatselijke kerkschatten en de winnaars van de jaarlijkse fotowedstrijd van het Feestcomité van Wannegem. Tevens werd het Hooghuys-orgel beperkt gerenoveerd met het oog op o.a. een tweetal mini-concerten die dag op basis van partituren van de Leedse toondichter. Een dikke 250 aanwezigen hoorden in drie sessies Leo's muziek live. Een historische primeur ! Het laatste concert met uitvoering van Leo's cantates en koralen dateerde immers van een eeuw voordien ... Bekijk de brochure 'Leo en het orgel van Lede'. Bekijk de foto's van Guy Van Houtte.

• 13.09.2015: - thema: 'Verborgen parel'.  Het regende oude wijven die dag; ondanks de pletsende plensbuien vonden meer dan 550 geïnteresseerden de weg naar Herlegem ! Op zijn onnavolgbare, maar ecologisch verantwoorde wijze nam boswachter Jantje Baert ze allemaal in 3 gidsbeurten op sleeptouw doorheen het kasteelpark. Onderweg wisten jonkheer Adolphe van Pottelsberghe de la Potterie, brandweerman Raoul De Bel en de Franse luitenant Desenne één en ander te vertellen over de geschiedenis van het kasteeldomein. Het kasteel en zijn bewoners, de brand van 1981, de heldendaden van jonkheer Adolphe, de watermolen … het kwam allemaal aan bod. Bekijk de brochure 'Herlegem, verborgen heerlijkheid'. Bekijk de foto's. 

• 11.09.2016: OMD liet meerdere thema's toe (o.a. 'open huizen', 'herbestemming en restauratie'). Hultheim maakte een lus '.rond de toren' en bezocht met een klein, maar fijn gezelschap van een 70-tal geïnteresseerden relicten van het katholieke bindweefsel in het Kruishoutem van de 19de- en eerste helft van de 20ste eeuw. In de Patronage, op het kerkhof (funerair erfgoed), in de dekenij (muurschilderingen) en in de Sint-Eligiuskerk gidsten een onderwijzer, een pastoor, een schilder en een kerkbaljuw de toehoorders doorheen het centrumverleden van de Eigemeente. Bekijk de brochure 'Rondom de toren'. Bekijk de foto's (van Bruno Polfliet). 

• 10.09.2017: na Herlegem in 2015 organiseerde Hultheim zijn tweede kasteeldomeintocht. De site van het Gravenkasteel van Cruyshautem werd overspoeld door bijna 1.900 geInteresseerden! Meteen - inzake aantal bereikte personen - het grootste event door de heem- en geschiedkundige kring georganiseerd. Een jaar voorbereiding was de dag voorafgegaan. Een rentmeester, een boswachter, een tuinman en een aan lager wal geraakte graaf gaven in 3 gidsbeurten (om 10u00 voor 600 bezoekers, om 13u30 voor 500 bezoekers en om 15u00 voor 800 bezoekers) uitleg over het kasteel, de bijgebouwen, het park en de moestuin. Bekijk de brochure 'Het gravelijk kasteeldomein van Cruyshautem: onbekend ? Straks bemind!'. Bekijk de foto's van topfotograaf en bestuurslid Carl Delacauw. 

• 09.09.2018: het thema dat Hultheim dit jaar uitdokterde, was er ééntje dat menig Kruishoutemnaar nauw aan het hart lag: Herbergen en brouwerijen anno 1900, of een heemkundige terugkijk op de horecabeleving van onze voorouders. De reeds zowat 5 jaar opgesloten staande herberg 't Kloefke  werd de uitvalsbasis voor 4 gidsbeurten doorheen het centrum van de Eigemeente. In de estaminet zelf stelde bestuurslid Guy Van Assche een deel van zijn privé-collectie horeca-attributen en caféspelen van vroeger tentoon. Een kleine 300 heemkundig-dorstigen kwamen lafenis zoeken. Bekijk de OMD-brochure 2018. Bekijk de foto's OMD 2018 van Hultheimfotograaf Carl Delacauw.

• 08.09.2019: exact 75 jaar voordien werd Kruishoutem bevrijd van het Duitse juk (einde WO II). Geen monument die dag, maar een fototentoonstelling in Huis Naessens in het centrum van Kruishoutem. Het lokte 360 aandachtige bezoekers. Bekijk de OMD-brochure. Bekijk de foto's van Carl Delacauw.  

• 11.09.2022: de eerste post-corona OMD. Tijdens deze periode van gedwongen inactiviteit had Hultheim zijn archiefstukken in het Huis Naessens verhuisd van de ontoegankelijke zolder naar vijf geriefelijke zalen op de eerste verdieping. Op OMD gooide de kring de deuren van het archief open en legde zijn werking uit aan de geïnteresseerde bezoekers. Bekijk de OMD-brochure 2022.

• 22 tot 26.04.2023: voor het eerst opteerde Hultheim voor Erfgoeddag i.p.v. OMD wegens het thema 'Beestig!' dat naadloos aansloot bij de Kip en Ei traditie in Kruishoutem. Met de gemeente Kruisem en met EVA (Erfgoed Vlaamse Ardennen) als partners werd een tentoonstelling 'Van Zonnekoning tot Eikoningin. De geschiedenis van Kip en Ei te Kruishoutem' georganiseerd. 791 bezoekers betoonden hun interesse. Bekijk hier de brochure. Bekijk hier de foto's door Carl Delacauw.