Kruishoutemse Kastelen
Het is aangenamer om kastelen in de lucht te bouwen dan op de grond
- Edward GIBBON (1737-1794), Brits politicus en historicus
Kruishoutem telt maar liefst zes kastelen, een ongekende historische en architecturale rijkdom. Elk hebben ze hun karakteristieken, verhalen en tradities. Ze werden opgetrokken door adellijke families, die 's zomers de stedelijke drukte ontvluchtten voor het landelijke en rustgevende Kruishoutem. De bewoners drukten hun stempel op het verleden van onze gemeente. De zes kastelen zijn heden ten dage nog in privé-handen en niet toegankelijk voor het publiek. Wil dit respecteren.
De zetel van de gelijknamige heerlijkheid. Als toponiem voor het eerst vermeld in 1227. In 1645 tot baronie en in 1670 tot graafschap verheven. In de 13de eeuw stond hier reeds een waterburcht met slotkapel. Werd tijdens godsdienstonlusten in de tweede helft van de 16de eeuw verwoest. Achtereenvolgens in bezit van de families van Gavere, van Looz, de Rochefort, van Steenhuize, van Gavere, de Jauche de Mastaing (bouwheren van het huidig kasteel omstreeks 1630), van der Meere, Desmanet de Biesme en Piers de Raveschoot. Een gracht scheidt het kasteel van het park in Engelse landschapsstijl. De musicus Stephan De Jonghe zag het levenslicht in de conciërgewoning.
Zie:
- OMD-brochure, 10 september 2017, 'Het Gravelijk kasteeldomein van Cruyshautem: onbekend? Straks bemind!'.
- GOEMINNE Luc, De oudste heren van Aishove-Machelen, nazaten van de heren van Oudenaarde, Jaarboek 2008, p. 11-22.
- GOEMINNE Luc, De plaatsnaam Aishove te Kruishoutem, Jaarboek 2011, p. 62-63.
- CASTELAIN Rik, De heren van Aishove in de 15de eeuw, Jaarboek 2016, p.11-15.
- DE BORGGRAEVE Edwin, De samenzwering van een stelletje klaplopers. Hoe de laatste graaf van Kruishoutem de eerste Koning der Belgen wou elimineren, Jaarboek 2016, p.88-125.
- CASTELAIN Rik, De heren van Aishove in de 16de-18de eeuw, Jaarboek 2017, p. ...
- 'Kruishoutemse losbol smeedt complot tegen de Koning', Kruishoutemse Kroniek, Eierdopje september 2011, p.23.
- 'Lost in music: Stephan De Jonghe (1902-1933)', Kruishoutemse Kroniek, Eierdopje oktober 2012, p.22.
- 'Naastenliefde voor schellingen', Kruishoutemse Kroniek, Eierdopje september 2014, p.19.
- 'Het gravelijk kasteeldomein van Cruyshautem: onbekend? Straks bemind!', Kruishoutemse Kroniek, Eierdopje september 2017, p.20.
- deze website, 'rubriek Kruishoutemse cinema', filmpje voorstelling jaarboek 2016, over de laatste Graaf van Cruyshautem:deze website, 'rubriek Kruishoutemse cinema', filmpje voorstelling jaarboek 2016, over de laatste Graaf van Cruyshautem: deze website, 'rubriek Kruishoutemse cinema', filmpje voorstelling jaarboek 2016, over de laatste Graaf van Cruyshautem: http://www.hultheim.be/index.php/kruishoutemse-cinema/413-jaarboek-2016.
- deze website, 'rubriek Kruishoutemse cinema', filmpje over de ijskelder van het kasteel: http://www.hultheim.be/index.php/kruishoutemse-cinema/471-ijskelder-gravenkasteel-cruyshautem-2017.
- deze website, rubriek 'Krasse Kruishoutemnaren'. (Auguste van der Meere)
- deze website, rubriek 'Krasse Kruishoutemnaren'. (Stephan De Jonghe)
Leen afhankelijk van de heerlijkheid Ayshove. Was een site met een centrale, omwalde hoeve, meerdere boerderijen en een watermolen. Oudste attestatie dateert van 1419: 'up muelenacker ligghende op de beke van herlegem'. In 1662 aangekocht door de familie Van Pottelsberghe. Het huidig kasteel dateert van 1711. De aanleg van het park met walgracht, toegangsbrug, ereplein en bijgebouwen in U-vorm is van iets latere datum (1777). Brandde in de nacht van 12 op 13 april 1981 grotendeels uit. Met zorg en toewijding door de familie gerestaureerd.
Zie:
- OMD-brochure, 13 september 2015, 'Herlegem'.
- GOEMINNE Luc en DE CLERCQ René, De heren van Herlegem en de watermolen van Herlegem, Jaarboek 2008, p. 23-44.
- DE LOENZIEN Hervé, De dramatische septemberdagen 1944 aan herberg 't Jaar Veertig te Waregem en Herlegem Kasteel te Kruishoutem, Jaarboek 2011, p. 171-184.
- DE BORGGRAEVE Edwin, Dertig jaar geleden in Kruishoutem: Herlegem Kasteel in vuur en vlam, Jaarboek 2011, p. 224-241.
- 'Herlegem Kasteel dertig jaar geleden in lichterlaaie', Kruishoutemse Kroniek, Eierdopje april 2011, p.19.
- 'Adolphe en de Duiters', Kruishoutemse Kroniek, Eierdopje november 2012, p.23.
- 'Herlegem, verborgen heerlijkheid', Kruishoutemse Kroniek, Eierdopje september 2015, p.25.
- deze website, rubriek 'Krasse Kruishoutemnaren'. (Adolphe Marie Ghislain van Pottelsberghe de la Potterie)
- deze website, rubriek 'Kruishoutemse curiosa'. (tuinpaviljoentje)
Sinds 1654 eigendom van de adellijke familie della Faille d'Huysse. Heette in de 17de eeuw ''t Goed Uplosere'. In 1736 verheven tot baronie. Verwierf zijn huidig neoklassiek uitzicht door verbouwingen in het begin van de Eerste Wereldoorlog. Verder op het domein: een poortgebouw, koetshuis, neerhof, dienstgebouwen en een torenvormig tuinpaviljoen. Bosrijk kasteelpark van 13 ha. Vanaf het domein leidt een dubbele dreef naar de O.-L.-Vrouw van Bijstandkerk, in 1842-1844 gebouwd met milde giften van de familie.
Zie:
- ROGIERS Gilbert, Het kasteel van Lozer - 350 jaar bezit van de familie della Faille d'Huysse, Academia Press Gent, 2004.
- DEVOS Patrick, Lozer, een (on)bekend gehucht, een echt dorp. Kleine historische schets van site, parochie, kerk, pastorie en kerkhof, Jaarboek 2009, p. 178-215.
- OMD-brochure, 13 september 2009, 'Lozer: geen loze zorg !'.
- 'Adolphe, Benedict en Barbet', Kruishoutemse Kroniek, Eierdopje september 2009, p.21.
- 'Wat zou Lozer geweest zijn zonder baron Adolphe?', Kruishoutemse Kroniek, Eierdopje julli-augustus 2013, p.23.
- 'De Zaak Namen', Kruishoutemse Kroniek, Eierdopje januari 2014, p.21.
- deze website, rubriek 'Krasse Kruishoutemnaren'. (Adolphe della faille d'Huysse)
- deze website, rubriek 'Krasse Kruishoutemnaren'. (Agnès della faille d'Huysse)
Achtereenvolgens eigendom van de families van Gavere de Schorisse, de Claerhout, de Croy, d'Ollehain, van Vichte, de Grass, de Ghellinck en Casier. De oude waterburcht werd in 1596 door een brand vernield. Het gerenoveerd kasteel staat in de Flandria Illustrata van Sanderus (1641). Nadien volledig heropgebouwd door Mathieu-Xavier de Ghellinck, die in 1727 de heerlijkheid Nokere had aangekocht. Van 1773 tot 1783 werden twee zijvleugels opgetrokken en kreeg het kasteel zijn huidig classicistisch uitzicht. Vlakbij: 17de eeuws poortgebouw met grafsteen van Jacob van Gavere en koetshuis met koetsen uit de 18de en 19de eeuw.
Zie:
- KINDS Lieven, Acht eeuwen Nokere, 1996, p. 99-105.
- KINDS Lieven, Nokere in charters, Jaarboek 2004, p. 17-37.
- KINDS Lieven, 18de eeuwse rechtspraak toegepast op een Nokers lijkwegproces, Jaarboek 2006, p. 39-48.
- KINDS Lieven, In memoriam baron Jean Casier, Jaarboek 2008, p. 8-10.
- 'De Sint-Hubertusviering te Nokere', Kruishoutemse Kroniek, Eierdopje november 2009, p.22.
- Foto's vroeger en nu, Jaarboek 2012, p. 244-245.
Ontstaan als paviljoen in het bos van 't Oude Kasteel (Kasteel Casier). Het centrale gedeelte werd in Empirestijl gebouwd op het einde van de 18de eeuw. Zijtorens omstreeks 1880 opgemetst door Nokeraar Charles De Craene. Opdrachtgever was markgraaf Pierre Ruffo de Bonneval, die tevens een vijver liet uitgraven en watertoren bouwen. Kleinzoon Jacques Ruffo de Bonneval (familie van koningin Paola Ruffo di Calabria) verkocht de site aan Waregems ondernemer Paul Renson, die het met respect voor het verleden liet restaureren in 2007.
Zie:
- KINDS Lieven, Acht eeuwen Nokere, 1996, p. 106-110.
- Foto's vroeger en nu, Jaarboek 2010, p. 258.
- deze website, rubriek 'Kruishoutemse curiosa'. (watertoren)
Laat 18de-eeuws 'maison de plaisance' in classicistische Louis XVI stijl. Ontworpen door architect Barnabé Guimard (1731-1805), bouwmeester van het Konings- en Warandeplein te Brussel. Opdrachtgever: Alphonse Baut de Rasmon (1756-1833), telg van een kapitaalkrachtige Gentse familie van industriëlen. Het park werd aangelegd op ingeving van de Duitse tuinbouwkundige Hirschfeld. Inkomhal en salon zijn verfraaid met stucdecoratie, o.a. halfreliëfs van de Italiaanse beeldhouwers Moretti. Het kasteel staat al enkele jaren te koop. Sinds 2012 is de vraagprijs van 13,9 naar 7,9 miljoen euro gezakt. Geïnteresseerden surfen naar www.kasteelforsale.be.
Zie:
- DEVOS Patrick, Het kasteel van Wannegem-Lede of de natuur als stijlfiguur, uitgave Bestendige Deputatie van de Provincieraad van de provincie Oost-Vlaanderen, 1992.
- DHONDT Oscar, Wannegem en Lede, Jaarboek 2003, p. 98-114.
- DE BORGGRAEVE, De ridder die streed voor sociale zekerheid: Jean-Baptiste XIII de Ghellinck d'Elseghem (1867-1927), Jaarboek 2017, p.27.
- '225 jaar Kasteel van Wannegem-Lede', Kruishoutemse Kroniek, Eierdopje juli-augustus 2010, p. 21.
- 'Van kasteelheren en buitenlieden', Kruishoutemse Kroniek, Eierdopje oktober 2014, p.21.
- 'De ridder die streed voor sociale zekerheid, Kruishoutemse Kroniek, Eierdopje oktober 2017, p.27.
- deze website, rubriek 'Kruishoutemse kerken'. (kerk Wannegem)
- deze website, rubriek 'Kruishoutemse curiosa'. (eilandtempeltje)