Welkom!

Frans Joseph Theodoor Van der Donckt (1795-1878) was een Oudenaardse dokter die door zijn praktijk en huwelijk in Cruyshautem belandde. Hij werd burgemeester en volksvertegenwoordiger. Frans Joseph was een bekwaam bestuurder, die het uitzicht van de gemeente drastisch veranderde. Hij stierf 145 jaar geleden: “STERFGEVAL - De achtbare heer Vanderdonckt, vertegenwoordiger van ’t arrondissement Audenaerde, en ouderdomsdeken der Volkskamer, is Dynsdag te Cruyshautem, in eenen gevorderden ouderdom, godvruchtiglyk overleden. De eerzame overledene heeft het arrondissement Audenaerde meer dan 1/4 eeuw in de Kamer vertegenwoordigd; zes maenden geleden vierde hy zynen jubilé van 25 jaren Volksvertegenwoordiger. De plechtige begravenis heeft, vrydag om 3 uren, te Cruyshautem plaets gehad. R.I.P.” (De Denderbode - 22 september 1878).

In het jaarboek 2023 verschijnt een artikel over deze dokter én politieker, die niet alleen mensenlevens redde, maar Cruyshautem naar de maatstaven van toen ook moderniseerde.

                            Links: de Sint-Eligiuskerk in 1927. Rechts: Pierre Nicolas Croquison; de Kortrijkse architect van de Kruishoutemse kerk.

De Sint-Eligiuskerk van Kruishoutem wordt gerenoveerd. Dit is niet de eerste keer. De laatste, grondige restauratie dateert van iets meer dan een kwarteeuw geleden. Het gebouw stond in 1997 vanaf juni maanden lang in de steigers. De gevels werden toen gezandstraald en hervoegd. De witsteen rond de kerkramen werd vervangen. Op donderdag 27 november 1997 kreeg de kerktoren vier nieuwe wijzerplaten. Ze worden door een centrale moederklok mechanisch aangestuurd. Over een periode van 15.000 jaar zou dit een afwijking van amper één seconde geven. Dit is alvast een geruststelling voor onze nazaten.

De huidige herstelbeurt concentreert zich op het dak, de toren en het portaal aan de hoofdingang. Voorziene duur van de werken: 1 jaar. Hinder wordt niet verwacht buiten de inname van de parking die dienst zal doen als werfzone

De neogotische Sint-Eligiuskerk werd voltooid in 1855 en kwam in de plaats van een romaans exemplaar dat te klein was geworden voor de massale volkstoeloop van toen; op zondag waren er vier erediensten voor in totaal 4.000 gelovigen die moesten recht staan! In 1852 werd beslist om een volledig nieuwe kerk op te trekken. Architect was Pierre Nicolas Croquison (1806-1887), verantwoordelijke voor het neerpoten van tal van neogotische mastodonten, vooral in West-Vlaanderen: Izegem, Dentergem, Egem, Bossuit, Wevelgem, Sint-Kruis-Brugge, Kortrijk (Sint-Rochus). 

Foto links: archief Raoul De Bel. Foto rechts: Edwin De Borggraeve

Dit monument werd op 8 september 1946 - vandaag exact 77 jaar geleden - ingehuldigd op het kerkhof van Kruishoutem ter nagedachtenis van de Kruishoutemse burger- en Britse militaire slachtoffers, die op woensdag 6 mei 1944 in cold blood waren afgemaakt door terugtrekkende Duitse soldaten nabij herberg De Haas aan de Waregemsesteenweg. Het is een ontwerp van architect Albert De Schuymer, die ook het plan van de Uitkijktoren uittekende.

In de jaarboeken van 2012, 2013 en 2015 ontleedde Raf Dhondt 3 moorden op Kruishoutemse bodem. Het scenario was bijna telkens gelijkaardig. Dronkaards komen terug van een kermis of van een kroegentocht, raken in gevecht en trekken het mes.

Ook het hierna volgende krantenknipsel van 135 jaren geleden verloopt volgens hetzelfde voorspelbare script. Een mensenleven is maar een sjieke toebak waard: “Vreselijk misdrijf aan de Karreweg - Een vreselijk misdrijf werd in de nacht van zondag op maandag gepleegd in het gehucht Karreweg nabij Cruyshautem (provincie Oost-Vlaanderen). De broers Voet, wevers, en Auguste Cnockaert, timmerman, kwamen omstreeks middernacht terug van de kermis te Zulte. Alle drie waren dronken. Ze gingen de kroeg ‘De Houtsnip’ binnen. Eén van de broers Voet vroeg Cnockaert een sjieke toebak. Deze weigerde. Voet maakte zich kwaad wegens deze weigering en verweet zijn kompaan een gierigaard en een beest te zijn. Deze antwoordde met nog grovere beledigingen en beide mannen raakten slaags. Cnockaert verliet daarop het etablissement. De Voets volgden hem, en op het moment dat hij zijn huis bereikte, stak één van de broers hem met een mes. De ongelukkige zeeg neer, herpakte zich en achtervolgde zijn aanvallers. Deze - buiten zinnen - wierpen zich op Cnockaert, vloerden hem en dienden hem 18 messteken toe. Ze gingen dermate brutaal te keer dat ze zelfs zichzelf hierbij verwondden. Ze lieten de op straat stervende Cnockaert aan zijn lot over. Diens gekreun werd tenslotte opgemerkt en de gekwetste werd naar zijn huis getransporteerd. De broers Voet werden maandagochtend door de gendarmerie gearresteerd en opgesloten. Het parket van Gent zal ter plekke afstappen. De toestand van Cnockaert is dermate ernstig dat hem de laatste sacramenten werden toegediend.” (eigen vertaling uit: Journal de Bruges - 24 augustus 1888).