Welkom!

Het 23^ste jaarboek van de Kruishoutemse Heem- en Geschiedkundige Kring Hultheim komt eraan. De artikels worden u de komende dagen en weken gepresenteerd via flyers, facebook, onze website en XM Info. Dit keer gaat het o.a. over Jan de Huvettere uit Kruishoutem en Jacquelijne de Pape uit Oudenaarde: een marriage de raison, Van intrigerende stenen… (en een kleinste kamertje…), Een Nokerse eigendominventaris uit 1809. Een schat aan historische informatie, Met Napoleon naar Moskou en terug. De Russische helletocht van Dominique Delmeire uit Nokere, De lijkkelder bij het Amerikahuis, Het mirakel van Lede, De beau monde van Kruishoutem tijdens de Belle Epoque, Van aderlating tot keizersnede: twee eeuwen diergeneeskunde in Kruishoutem, De Smet - Matthijs uit Nokere: een duivenhok met wereldfaam, Resurrexi, Ze rusten in vrede: Kruishoutems funerair erfgoed, Katdebelletjes - Knapenkoor Sint-Gregorius Kruishoutem en Kruishoutemse kruimels.

N.a.v. het jaarboek lanceert Hultheim opnieuw een wedstrijd. De vraag is:

Herken je het voorwerp en weet je wat de functie is?

Het voorwerp werd meermaals gevonden tijdens de opgraving van 2020 in het centrum van Kruishoutem. Het heeft een diameter van 16 mm, weegt amper 0.5 g en is vervaardigd uit een cirkelvormig stukje draad uit koperlegering. De twee uiteinden bij elkaar zijn getorst. Het werd voor het eerst gebruikt in de 15de eeuw en verdwijnt pas diep in de 18de eeuw. Meestal werden ze met meerdere terzelfdertijd gebruikt en dit zowel door mannen als vrouwen. Het voorwerp kon jarenlang meegaan ondanks het dagelijkse gebruik. Om functioneel te zijn werd het voorwerp gebruikt in combinatie met een ander object dat niet is afgebeeld.

• Denk je de het voorwerp te herkennen en weet je wat de functie is?

Stuur een mail voor 1 december aanstaande naar bestuurslid Martin De Milt via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. met in het onderwerp ‘wedstrijd’ en in de mail naam, adres en het antwoord op de vraag. Bij meerdere juiste antwoorden zullen de winnaars via lottrekking worden bepaald. De drie winnaars ontvangen een gratis exemplaar van het jaarboek 2024 en worden verwittigd vóór de voorstelling ervan (op vrijdag 13 december om 20u 00 in CC De Mastbloem). Bij gebeurlijke voorinschrijving wordt het bedrag op hun rekening teruggestort.

Regelmatig verschijnen in de media meldingen dat een kind of meerdere kinderen uit hetzelfde gezin door een ouder werden omgebracht. Het zijn berichten waar iedereen sprakeloos en stil van wordt. Psychiaters en psychologen hebben verschillende verklaringen voor “filicide” of het opzettelijk doden van een eigen kind. Kindermoordenaars zijn echter van alle tijden. In krantenartikelen van eind van de 19^de eeuw vonden we een veroordeling terug van de in Kruishoutem geboren Melanie Van Autreve. Ze werd verdacht van moord op twee van haar eigen kinderen.

Melanie Van Autreve werd geboren op 31 maart 1850 in de Langeveldstraat¹ in Kruishoutem, in die tijd een bijzonder arme buurt, waar arbeiders, bezembinders en zelfs bedelaars woonden. De Van Autreves woonden in een armtierig, klein huisje waarvan er een achttal aan elkaar waren gebouwd en bewoond door verschillende gezinnen. De familie Van Autreve was niet afkomstig uit Kruishoutem. Vader Angélus werd geboren in Petegem-aan-de-Leie, moeder Maria Theresia Pourquoi in Bachte-Maria-Leerne. Bij de volkstelling van 1856 was het gezin al verhuisd naar de Deinsesteenweg. In 1858 verlaat de familie Van Autreve Kruishoutem om in Petegem-aan-de-Leie te gaan wonen. Later emigreerde het koppel naar Wattrelos in Frankrijk.

Op woensdag 18 januari 1882 werd voor het hof van assisen van Brabant de zaak opgeroepen ten laste van de toen 31-jarige Melanie Van Autreve. Ze werd beschuldigd van moord op twee van haar eigen kinderen. Tijdens de nacht van 19 op 20 juni 1881 zou ze haar pasgeboren baby, een meisje, om het leven hebben gebracht. Ze zou eerder in 1878 al een pasgeboren kind hebben vermoord. Melanie had geen al te beste naam, want in het artikel staat te lezen dat ze “van zeer slecht gedrag is en al vijf kinderen heeft gehad”. Het betreft hier wel vijf onwettige kinderen, wel te verstaan.

De moord uit 1881 kwam op een eigenaardige manier aan het licht. Melanie woonde op dat moment in de Stoofstraat 32 in Brussel, waar ze dienstmeid was bij een zekere M. Baltus, eigenaar van restaurant ‘Au Cygne’. Mevrouw Baltus had de zwangerschap opgemerkt en op haar advies vertrok Melanie op 23 juni van dat jaar naar haar ouders om te bevallen. Er werd afgesproken dat ze na de bevalling terug in dienst zou treden. Toen kort daarna de waterafvoer in het restaurant verstopt raakte, werden de in stukken gesneden overblijfselen van een baby gevonden. Mevrouw Baltus beschuldigde Melanie onmiddellijk van moord en diende een klacht in. Bij het verdere onderzoek door de politie werden nog meerdere lichaamsdelen gevonden. Nadere analyses door wetsdokters toonden aan dat de baby 3 tot 4 dagen eerder was gestorven en dat hij was gekookt en in stukken gesneden.

Voor de moord in 1878 op een eerder kind was er minder bewijslast. In de maand juni van dat jaar trad ze als voedster in dienst bij het ‘Hospices des Enfants-Assistés’ in de Meiboomstraat in Brussel. Melanie zou daar een kind hebben gebaard, waarvan de geboorte niet werd aangegeven. Ze zou op een namiddag ‘het gesticht’ hebben verlaten met een korf waarmee ze ’s avonds terugkwam. Men vermoedde dat het kind daarin werd weggedragen.

Er werd een onderzoek gestart waarbij Melanie werd geseind en opgespoord. Op 2 juli 1881 werd ze aangehouden bij haar tante in Deinze. Ze was op bezoek bij haar 5-jarig kind Constant,² waarover haar tante het voogdijschap had. Onmiddellijk na haar aanhouding werd ze ondervraagd door Mr. Vander Meersch van het Gentse parket. Ondanks haar valse verklaringen, werd vastgesteld dat ze recent zwanger was geweest. Terug in Brussel weigerde ze, ondanks de vele pogingen van de onderzoeksrechter, om mee te werken en een verklaring af te leggen.

De veroordeling van Melanie Van Autrijve verscheen op 29 januari in De Deinsche Burger.

Voor het proces werden niet minder dan 25 getuigen opgeroepen. Enkelen legden uit dat er in ‘Au Cygne’ kachels aanwezig waren voor de grote hoeveelheden kokend water, nodig voor de douches en andere behoeften van het restaurant. Op deze manier beschikte Melanie over voldoende kokend water om haar plan uit te voeren. Na lange hoorzittingen bevond het hof van assisen Melanie Van Autreve schuldig aan de moord op haar kind tijdens de nacht van 19 op 20 juni 1881. Het hof hield echter rekening met verzachtende omstandigheden en veroordeelde haar tot slechts zes jaar opsluiting. Wat de verzachtende omstandigheden waren, is niet geweten. Aan de moord op een vorig kind in 1878 werd ze onschuldig bevonden. De uitspraak bracht bij Melanie geen enkele emotie teweeg. Ze bleef net als tijdens het hele proces zwijgen. De krant ‘Le Gaulois’ typeerde haar als een sterke vrouw en uit de fysionomie³ van de verdachte viel een zekere intelligentie af te leiden.

Het is mogelijk dat Melanie met de moorden in Brussel niet aan haar proefstuk toe was. Eerder kreeg ze op 21-jarige leeftijd al een kind, Petrus. Hij had evenmin een wettelijke vader en werd bijgevolg naar zijn moeder vernoemd. Petrus werd geboren in Petegem-aan-de-Leie op 4 oktober 1871, waar hij vijf dagen later overleed. Onder welke omstandigheden dit gebeurde, is niet geweten.

Na het uitzitten van haar straf keerde Melanie terug naar Petegem-aan-de-Leie. Op 1 februari 1893 huwde ze met de 7 jaar jongere Isidorus Cabie. Beiden zijn op dat moment landwerker en niet bekwaam om de huwelijksakte te ondertekenen. Cabie erkende de eerder vernoemde Constant, de op dat moment 17-jarige zoon van Melanie, waardoor deze vanaf dan als Constant Cabie door het leven ging.

Bronnen:

- Burgerwelzijn van 21 januari 1882.

- Le Gaulois van 24 januari 1882.

- De Deinsche burger van 29 januari 1882.

- Chris Van der Meeren. De familie Van Autreve in de bevolkingsregisters van 1846 en 1856 en een schets van de bewoners in de toenmalige Langeveldstraat.

1 De huidige Langeveldmolenstraat. In 1636 werd daar de langeveldmolen gebouwd die werd verwoest in oktober 1918 toen de terugtrekkende Duitsers de molen dynamiteerden. Hij werd achteraf niet terug opgebouwd.

2 Geboren op 24 februari in 1876 in Petegem-aan-de-Leie.

3 Een oude leer die stelde dat aan het uiterlijk van een mens zijn persoonlijkheid valt af te leiden.

Tachtig jaar geleden, tijdens de eerste dagen van september 1944, werden de Nazi’s definitief uit onze contreien verdreven door de geallieerde troepen. In Kruishoutem gebeurde dit niet zonder slag of stoot. Tijdens de laatste dagen van de bezetting lieten nog een aantal burgers het leven.

Deze foto werd genomen op 5 september 1944. Op de hoek van de Hoogstraat drukt de bemanning van een Cromwelltank handjes met de toegestroomde bevolking. Fotoarchief Raoul De Bel.

Overal in Europa speelde ‘het Verzet’ een belangrijke rol. De ‘Ondergrondse’ probeerden op allerlei manieren het beleid van de Duitsers te saboteren. Duizenden landgenoten sloten zich aan, met gevaar voor hun eigen leven, om in opstand te komen tegen de bezetters. Velen onder hen werden onder gruwelijke omstandigheden vermoord.

Naar aanleiding van de 80-jarige bevrijding van onze streken, organiseert Hultheim op vrijdag 6 september om 20u een lezing over de verzetsstrijders die overal in het land actief waren. Op een boeiende wijze vertelt Tim Van Steendam van “VZW Helden van het Verzet” over de weerstanders.

Wie waren ze, wat deden ze, wat dreef hen?

In 1981 had André van Duin een monsterhit met ”Er staat een paard in de gang”. Dit is maar klein bier met wat een landbouwer uit Wannegem veertig jaar eerder met zijn koe meemaakte. Toen de man ze ‘s avonds wou ophalen uit de wei om te melken, was ze spoorloos verdwenen. Eenmaal thuis vond hij het dier op een wel heel ongewone plaats terug. Het verhaal van de vermiste koe in het anders altijd zo rustige Wannegen, verspreidde zich als een lopend vuurtje, zelfs tot buiten de landsgrenzen.

De Nederlandse krant de ‘Utrechtse Courant’ had het zelfs over de klucht van de koe.

“In het Vlaamsche dorp Wannegem heeft zich dinsdag een merkwaardige geschiedenis afgespeeld, waarvan een koe het middelpunt was. Het staat niet vast of de koe, na jarenlang grazen in de vlakke weide, verlangen had gekregen naar hooger oorden, doch toen de boer zijn koe voor het melken naar den stal wou drijven, was het dier spoorloos verdwenen. Hoe groot was de verbazing van den eigenaar, toen hij naar huis teruggekeerd de vermiste koe uit het dakvenster van zijn huis zag kijken. Het dier was de trappen opgeklauterd en op de zolderverdieping terecht gekomen, waar het, wilde of niet, moest blijven. Een probleem werd thans hoe de koe weer op den beganen grond te krijgen, daar zij noch met goede woorden, noch met geweld was te bewegen via de trap naar lagere regionen te kuieren. Er zat niets anders op dan de onwillige met behulp van takels door het uitgebroken dakvenster naar lagere regionen te doen zakken”

Bron:

De klucht van de koe. De Utrechtse Courant 1941.