Welkom!

Zeker tot midden de jaren zestig van de vorige eeuw had de katholieke kerk een impact op de samenleving. De christelijke zuil beheerde een groot deel van het zorgnetwerk, van de scholengemeenschap, van het verenigingsleven en lenigde daarmee de noden die door de overheid en/of andere ideologische strekkingen pas later mede werden ingevuld.

Een groot deel van de Vlaamse bevolking was naar hedendaagse normen devoot. Men kan het zich vandaag de dag nog amper voorstellen dat tot de zestiger jaren de pastoor een groot gedeelte van de eucharistieviering in een voor niemand verstaanbare, taal - het Latijn - celebreerde met de rug naar de gelovigen toe. Tussen clerus en bevolking bestond een afstand, een kloof.

                                                                                  foto’s Edwin De Borggraeve maart 2021

Geen duidelijker symboliek hiervan dan deze foto’s (voorjaar 2021) van de tuinmuur van de vroegere pastorie van Nokere. Op de reling werden gebroken glasscherven in de mortelspecie ingewerkt. Dit moest de Nokerse kwajongens ervan weerhouden om de rust van de pastoor te storen. Een duidelijke, glasscherpe maatregel. Dergelijke afweringen waren trouwens niet eigen aan pastoriehovingen. Ook kastelen en herenhuizen hielden op deze drastische wijze ongewenst bezoek buiten hun parken en tuinen. De huidige variant bestaat uit digitaal aangestuurde afsluithekkens, high tech alarmsystemen en metershoge hagen en struikplantsoenen.

De familie Dhondt - afkomstig van Nokere en later verhuisd naar het centrum van Kruishoutem - leverde drie generaties bekende klokkenmakers. De eerste was Petrus-Franciscus Dhondt (°1720). Hij merkte zoals andere uurwerkmakers zijn horloges met zijn naam en het bouwjaar. 

Toen Paul Balcaen - bestuurslid van Hultheim - voor zijn publicatie in het allereerste Hultheim jaarboek van 2002 - research deed, had hij weet van drie nog bestaande klokken van Petrus Franciscus. Twee ervan waren te dateren in 1760 en één in 1769. Daar is er nu een vierde bijgekomen, gemaakt in 1775. Ze bevindt zich in Normandië. Wat verbazend is, want de staande klokken van Petrus-Franciscus, van zoon Johannes-Baptiste (1756-1832) en van kleinzoon Petrus-Franciscus (uitgeweken naar Wakken) kenden vooral regionale bijval. De klokken-Dhondt-bezitters waren anno 2002 dan ook hoofdzakelijk te traceren in de Leiestreek en in de Vlaamse Ardennen, met een paar uitschieters naar Hasselt, Brussel en zelfs één tot in Frankrijk. De duurste exemplaren zijn van de hand van Johannes-Baptiste en werden twintig jaar geleden geraamd op een waarde van € 2.000 à € 3.000. 

                                                                                                  Foto’s Thibault Morré

Het was dokter Thibault Morré - sinds een twintigtal jaren wonend in de gemeente Vire-Normandie (departement Calvados) in Frankrijk - die Hultheim per e-mail contacteerde in december 2021, op zoek naar info betreffende zijn Dhondt-klok. Het was een schenking van zijn oom die ze op zijn beurt in 1968 als huwelijkscadeau had gekregen van zijn ouders (de grootouders dus van Thibault Morré). Grootmoeder Marie-Jeanne Minnaert was de enige dochter van notaris Fritz Minnaert (1888-1943) van Sint-Maria-Lierde.    

                                                                                           Foto’s Design Museum Gent

Enkele maanden later, in februari 2022 ontving Hultheim een e-mail van het Design Museum te Gent dat in zijn collectie een 240 jaren oude klok had van zoon Johannes-Baptiste (1756-1832), d.d. 1783. Het museum kreeg de klok in 2014 als schenking van vzw Sociaal Dienstbetoon Sint-Lucas Gent. De kast is van eikenhout en 2m20ccm hoog. De toestand van de klok wordt als slecht omschreven, met ontbrekende onderdelen. Glas en klok zijn gebroken na een val in het museum in 2016. Dankzij het artikel van Paul Balcaen wist het museum de klok historisch te kaderen binnen de context van de Kruishoutemse klokkenmakersfamilie Dhondt.

Tot twee keer toe haalde de GO-Basisschool De Keimolen aan de Olsensesteenweg te Kruishoutem recentelijk de regionale pers (HLN van 25 en 31 januari 2023), respectievelijk bij het winnen van een wedstrijd voor een STEM-gerelateerd techniekproject ter waarde van 8.609 dollar én n.a.v. het verwerven van een subsidie van 114.726€ door de Vlaamse overheid voor de vergroening van de schoolomgeving.

Maar waarom heet de school De Keimolen en bv. niet De Kruin, Het Nest, De weide wereld of Het Hukkelpad, namen die toch meer aansluiten bij wetenschappelijk ondersteunde, groene duurzaamheid?

Welnu, dit heeft een historisch-toponymische reden. De onderwijsinstelling De Keimolen bevindt zich bovenaan de heuvelrij ten noorden van het centrum van Kruishoutem, richting Olsene. Dat is een plaats waar de wind vrij spel heeft, wat vroeger dus de ideale locatie was voor een windmolen. Ooit stond er aan de overkant van de straat inderdaad een molen, die trouwens een unicum was. Waar andere windmolens in Kruishoutem, Wannegem-Lede, Lozer, Nokere houten staakmolens waren die roteerden naar de windrichting, had de Keimolen een vaste, stenen onderbouw.

Het was een houten koren- en oliewindmolen op een stenen torenkot, vóór 1800 gebouwd door Petrus de Trimerie op de hoek van de Hedekensdriesstraat en de Olsensesteenweg. In de stenen onderbouw werd olie geslagen, terwijl het maalwerk in de houten bovenkast plaatsvond. In de loop van de 19^de en in het begin van de 20^ste eeuw wisselde door erfenissen en aankopen de molen meerdere keren van eigenaar. Op de kaart Popp (circa 1850) staat de windmolen aangeduid als Keymolen. In 1884 werd een stoommachine geïnstalleerd en werd er enkel nog graan gemalen. In 1908 werd de installatie alweer verwijderd. In 1914, net vóór WO I, stopte molenaar Verstichel de activiteiten. Bij hun terugtocht in 1918 bliezen de Duitsers de houten molen op. De stenen onderbouw werd pas in 1959 gesloopt.

45 jaar geleden. België maakt in 1978 via een overheidscampagne kennis met het Jaar van het Dorp. De actie krijgt van meet af aan striemende kritiek, wat mede te wijten is aan het woelige politieke klimaat. Het concept van de campagne was gerijpt in de schoot van de regering Tindemans III, samengesteld uit christen-democraten en liberalen. Die laatsten worden op 3 juni 1977 ingeruild voor de socialisten, VU en FDF (Tindemans IV). Die regering struikelt over het Egmontpact en op 20 oktober 1978 neemt PSC-er Paul Van den Boeynants het roer over van eenzelfde coalitie, maar die zal het evenmin lang uitzingen. Op 3 april 1979 moet hij het veld ruimen voor Martens I (christen-demaocraten, socialisten en FDF), die zelf kopje onder gaat begin 1980.

Een bierbrouwer uit Leuven springt in 1978 op de PR-kar van de campagne met een nostalgische terugblik op het platteland. Tekeningen van knusse dorpjes worden afgedrukt op bierviltjes. Ondanks de politiek troebele tijden trekt in het kader van heemkundig onderzoek Hultheim-erevoorzitter Raoul De Bel dat jaar op intensief herbergbezoek. Hij houdt er (wellicht) menige kater, een lege portemonnee en twee aardige onderleggertjes aan over: Nokere en Wannegem.